تسریع پروژه آزادراه حرم تا حرم به صورت مشارکتی نایب‌رئیس شورای اسلامی شهر مشهد: برای نام‌گذاری دهه مقاومت در دی‌ماه، از روز شهادت سردار سلیمانی تا روز غزه، تلاش می‌کنیم شهردار مشهد مقدس: حمایت از جبهه مقاومت روزبه‌روز ویژه‌تر می‌شود | برگزاری نشست شهرداران و حامیان غزه در مشهد در دی‌ماه ۱۴۰۴ + فیلم اجرای پروژه‌های زودبازده در محله کارگران مشهد | مشکلات شهری رفع شده‌ای که از سوی شهروندان مطرح شده است + فیلم جابجایی بیش از ۲ میلیون نفر توسط مترو مشهد در چهار روز پایانی ماه صفر بازارها، هنوز هم گرم و جاندار بر گرداگرد حرم مطهر امام رضا (ع) حلقه زده‌اند | آن تکثر پر آب‌‎ورنگ شلوغ مقاومت «داراب‌میرزا جهانسوزی» در مقابل ارتش سرخ بلشویک | او ارتش یک‌نفره بود فراخوان مشارکت در سومین جشنواره ملی «خانواده ورزش» در مشهد گلایه شهروندان از متروکه شدن کتابخانه بهمن که روزگاری قلب فرهنگی محله الهیه مشهد بود میزبانی همه هتل‌های خراسان رضوی از زائران دهه آخر ماه صفر ۱۴۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای ساخت تصفیه خانه در مشهد تعهد شورای‌ ششم برای کاهش فاصله‌های اجتماعی در مشهد و گسترش فرهنگ همیاری رئیس و نایب‌رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر مشهد انتخاب شدند مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی: بیش از ۳۵ هزار منبع آبی در استان داریم | کشف ۶۲۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان حسامی: اولویت اول همه ما کار مردم و شهر امام‌رضا(ع) است درخواست رئیس شورای اسلامی شهر مشهد از دولت برای تحقق مطالبات قانونی شهرداری  توضیحات رئیس شورای اسلامی شهر مشهد درخصوص تشکیل‌نشدن جلسه علنی شورا (۴ شهریور ۱۴۰۴) + فیلم درباره خانه تاریخی «اکبرزاده» در مشهد که زنگ خطر نابودی آن به صدا درآمده است | سردر فرو ریخته تاریخ کاهش ورود زائران دهه آخر ماه صفر به مشهد با اتوبوس (۴ شهریور ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

علی‌لمبک خوردن با گیوه‌های میخ‌مازلاقی | نگاهی به بازی‌های مشهد قدیم

  • کد خبر: ۵۳۰۹۱
  • ۲۹ آذر ۱۳۹۹ - ۱۲:۰۲
علی‌لمبک خوردن با گیوه‌های میخ‌مازلاقی | نگاهی به بازی‌های مشهد قدیم
محمود ناظران‌پور - تاریخ‌پژوه
بازی، جزئی از زندگی قدیم بود. نه‌فقط بچه‌ها که مرد‌ها هم وقتی دورهم جمع می‌شدند، بازی می‌کردند؛ از «توشله بازی» گرفته تا «پادشاه ووزیر» که گاهی مرد‌های بزرگ هم در آن، کتک‌های مفصل می‌خوردند. اما بازی بچه‌ها، چیز‌های دیگری بود و اساسا با بازی‌های امروز که یا دیجیتال است یا با اسباب‌بازی است، فرق می‌کرد. بازی‌های آن روزگار، با امکاناتی بود که عموما در همه زندگی‌ها پیدا می‌شد.

«جوز گلوندنا»، یکی از بازی‌های قدیم بود. در قدیم به‌خاطر ارتباط بیشتر با روستاها، گردو که مشهدی‌ها به آن «جوز» می‌گویند، عموما در خانه‌ها فراوان‌تر بود. به‌دلیل همین فراوانی، گردو، ابزار چند بازی هم بود؛ از آن جمله جوز گلّوندنا. نوجوان‌ها سطح شیبداری را پیدا می‌کردند و هرکدام گردویی را از بالای سطح رها می‌کردند. اگر گردوی رهاشده در مسیر حرکتش، به گردوی دیگری می‌خورد، همه گردو‌هایی که تا قبل از آن، غلتانده شده بود، به صاحب گردو می‌رسید.

«لوچمبه» هم از بازی‌های قدیم بود. مشابه همین الک‌دولک که در نسل‌های بعدی رواج پیدا کرد. بازی با دو تکه‌چوب کوتاه و بلند انجام می‌شد. چوب کوتاه را که معمولا حوالی ۳۰ سانتی‌متر طول داشت، روی سنگ می‌گذاشتند و با چوب بلندتر به یک سر آن ضربه می‌زدند. چوب، معلق‌زنان به هوا می‌رفت و هرچه دورتر فرود می‌آمد، امتیاز بیشتری داشت. بازی الاکلنگ هم بود که البته مشهدی‌ها به آن «علی‌لمبک» می‌گفتند.

«مازلاق» هم در قدیم بازی رایجی بود و حتی بر سر برنده شدن در آن، شرط‌بندی می‌شد. مازلاق یک مخروط چوبی بود که معمولا خراط‌ها یا دوره‌گرد‌ها آن را درست می‌کردند. نوع مرغوب آن هم از چوب گردو بود که در اثر گذشت زمان، ترک نمی‌خورد. مازلاق، نخی هم داشت که با دقت دور مخروط چوبی پیچیده می‌شد. انتهای نخ، حلقه‌ای داشت که در دست قرار می‌گرفت. حالا کسی که می‌خواست بازی کند، مازلاق را به‌سمت زمین پرت می‌کرد و در حین افتادن، نخ آن را می‌کشید. مازلاق روی زمین می‌افتاد و شروع به چرخش می‌کرد. انداختن مازلاق هم خودش فنی بود و به مهارت نیاز داشت. هر مازلاقی که بیشتر می‌توانست بچرخد، برنده رقابت بود.

گاهی هم بچه‌ها با «پرما» یا همان مته، چند سوراخ روی مازلاق ایجاد می‌کردند که باعث می‌شد مازلاق در حین چرخیدن، صدای هوهومانندی ایجاد کند.
نوک مازلاق‌ها معمولا میخ فلزی مخصوصی داشت که به میخ مازلاقی مشهور بود و کمک می‌کرد تا مازلاق بهتر و بیشتر بچرخد. از این میخ‌های مازلاقی علاوه‌بر خود مازلاق، در گیوه‌ها هم استفاده می‌شد. در قدیم، کف کفش‌ها «پادوش» بود که از چرم گاوی درست می‌شد، اما کف گیوه‌ها «تخت‌لته» یا «هدیج» بود. به نوک این‌ها هم میخ مازلاقی می‌کوبیدند که سر نخورد. برای کفش‌های ارسی هم همین کار را می‌کردند.

گیـــــوه‌های ملکی را یک سال می‌پوشیدند. بعد، یواش‌یواش دور کفش پاره می‌شد. به‌ویژه وقتی که فصل برف و باران می‌شد، دورش را چرم می‌دوختند. سال بعد یا سال‌های بعد که رویه گیوه هم پاره می‌شد، روی آن هم چرم می‌دوختند. هر گیوه سه چهار سال کار می‌کرد. البته این درباره بچه‌ها فرق می‌کرد. آن‌ها معمولا آن‌قدر در کوچه و خیابان بودند و آن‌قدر بازی می‌کردند که اگر گیوه‌ای هم داشتند، بسیار زودتر مستهلک می‌شد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->